dinsdag 27 augustus 2019

Als je zelf schrijft denk je na over wat je doet



Studeren? Nieuwe lesstof leren? Aantekeningen maken tijdens een consult, college of seminar?
Het is al langer bekend dat op hoe meer manieren je in aanraking komt met nieuwe lesstof, hoe meer je ervan op kunt nemen.

Maar wist je dat schrijven duidelijk zinvoller is om nieuwe lesstof in je geheugen te laten settelen, dan het typen op een computer?
En het zal zeker gunstiger effect hebben, dan alle lesstof op een presenteerblaadje in een boek aangereikt te krijgen.
Luisteren en aantekeningen maken, lezen, overschrijven, samenvattingen maken, hardop lezen, aan een ander uitleggen,  jezelf vragen stellen en verdiepingsonderzoek doen, weet jij nog meer manieren te bedenken om met nieuwe lesstof om te gaan?







Aan de Universiteit Utrecht willen ze dat je liever geen collegeaantekeningen meer maakt op je laptop. Verstandig? Ja, want wie met een pen schrijft, onthoudt meer.
Onvermogen om diep na te denken, een korte aandachtsspanne, geringe parate kennis: er wordt tegenwoordig veel gesproken over de negatieve effecten van computergebruik op het geestelijk leven van de moderne mens.

Er is nog weinig onderzoek, maar een paar zaken staan inmiddels wel vast. Zoals dat het maken van college-aantekeningen met pen en papier duidelijk superieur is aan hetzelfde met een laptop.
Paradoxaal genoeg is de belangrijkste reden daarvoor het feit dat studenten tegenwoordig zo goed kunnen typen. Want wie typend aantekeningen maakt, typt meestal vrij letterlijk op wat hij hoort. De trage handschrijver moet noodgedwongen keuzes maken, nadenken dus.

Het is die mentale verwerking tijdens het schrijven die het geheugen van de aantekeningenmaker versterkt. Er is onmiddellijke verwerking. Zou de student in de collegezaal trager tikken op zijn toetsenbord, dan zou het verschil waarschijnlijk kleiner zijn. Dan zou hij beter nadenken over de informatie die hij typt.


Aantekeningen bij TED-lezingen

Dit verschil in aantekeningen maken werd eerder dit jaar vastgesteld met een elegant onderzoek in Psychological Science (23 april). Daarbij moesten studenten aantekeningen maken bij een aantal TED-lezingen (onder andere over Indiase geschiedenis, sociale ongelijkheid en computeralgoritmes). Eerdere onderzoeken waren vooral gericht op de afleiding (Facebook, Twitter) die de laptop biedt tijdens het college (die is inderdaad enorm), maar hier werd zuiver het verschil met handmatig aantekeningen maken onderzocht.
De laptoptikkers bleken per lezing veel meer woorden te noteren dan de schrijvers (gemiddeld zo’n 550 tegen minder dan 400). Ze tikken ook vaker precies dezelfde woorden op als hun collega-tikkers. De handschrijvers vertoonden veel meer onderlinge verschillen in woordkeuze – allemaal aanwijzingen voor een intensievere verwerking. En hoe letterlijker deelnemers de woorden uit de lezing hadden opgeschreven, hoe slechter hun score bij de controlevragen achteraf.


Schrijvers beter in begripsvragen

De typisten zitten niet te slapen. Want een half uurtje na de lezing is er niet veel verschil in feitenkennis tussen hen en de schrijvers. Het gaat dan om vragen als: ‘Waarvoor werden oude Indiase zegels gebruikt?’ Of ‘Waar ligt het belangrijkste internetdistributiepunt in New York?’ Maar in begripsvragen scoren de schrijvers dan wel veel beter dan de typisten. Dat zijn vragen als: ‘Wat is het probleem als belangrijke functies beheerst worden door algoritmes?’ Of: ‘Welke bewijzen zijn er dat de Indiase tekens een echt schrift vormen?’
Het treurige is verder dat het enige voordeel dat de tikkers hebben – een completer verslag van wat er gezegd is – niet helpt bij het leren. Toen de deelnemers een week later terug kwamen en een minuut of tien hun aantekeningen mochten bekijken, scoorden de schrijvers op begripsvragen daarna opnieuw hoger dan de tikkers.
Er zijn meer negatieve effecten van computergebruik op het geheugen. Het belangrijkste onderzoek stond een paar jaar geleden in Science (15 juli 2011). Dat onderzoek stelde vast dat wie weet dat hij iets op internet kan opzoeken dat feit veel makkelijker vergeet (bijvoorbeeld welke acteur de hoofdrol speelt in de film Gladiator).


Minder filmfeitjes onthouden

Internetgebruik is dus vrij slecht voor de parate kennis. Maar die ‘uitbesteding van geheugen’ is geen typisch interneteffect. Wie een huisgenoot of een collega heeft die alles van film weet, onthoudt zelf ook minder filmfeitjes. Je kunt het tenslotte altijd vragen. Het effect is oud: in Plato’s dialoog Phaedrus (ca. 370 v. Chr.) wordt al geklaagd dat de uitvinding van het schrift het geheugen heeft vernietigd. „Want mensen die leren zullen vertrouwen op die externe letters en zichzelf vergeten.”
In de Verenigde Staten woedt op scholen en onder onderwijsdeskundigen al langer het ‘handschriftdebat’: moeten leerlingen nog wel leren schrijven? Geef ze een toetsenbord!

"Typers maken meer aantekeningen maar onthouden minder"

Het positieve effect van handgeschreven aantekeningen is natuurlijk belangrijk in dat debat. Maar ook dragen voorstanders vaak aan dat handschrijven door de motorische complexiteit meer geheugensporen in het brein achterlaat dan het simpelere drukken op toetsenbordknoppen.
Wie met de hand schrijft, leert daarom bijvoorbeeld sneller lezen: de letters komen ‘dieper’ in het geheugen. Computerschrijven gaat weer sneller en maakt herziening van geschreven tekst veel makkelijker. In dit ‘Handwriting debate’ beval de vooraanstaande schrijfonderzoeker Virginia Berninger daarom ‘tweetaligheid’ aan: ontwikkel een goed handschrift én leer goed typen.
Een versie van dit artikel verscheen op vrijdag 28 november 2014 in nrc.next. Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.

Bovenstaand artikel heb ik gevonden op  24papershop.com.

Bij Nymphaea maken we graag gebruik van de gunstige effecten van schrijven, met pen en papier, met de hand...
Niet alleen om nieuwe stof te onthouden, maar bijvoorbeeld ook om heel bewust stil te leren staan bij de innerlijke belevingswereld, gedachtemolens een halt toe te roepen, gedachten en gevoelens naleesbaar en dus ook analyseerbaar en invoelbaar te maken, klaar voor verdere verwerking en om contact te maken met onze intuïtie.
Schrijven lijkt het onderspit te gaan delven ten opzichte van computergebruik.
Veel mensen, jong én oud, kunnen al niet eens meer 'fatsoenlijk' schrijven, hun handschrift wordt kriebelig en zelfs onleesbaar, hun motoriek om een pen vast te houden en te sturen is duidelijk achteruit gegaan.
Is het wel zo slim om niet meer te schrijven?
Ik denk er zo het mijne over, zie vele voordelen van de computer, maar zeker ook van het schrijven met de hand en ben er nog altijd zeer gecharmeerd van - met vulpen natuurlijk! - en maak in mijn persoonlijke ontwikkeling en in mijn werk graag gebruik van de effecten die schrijven op een mens kan hebben.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten